Η αλήθεια είναι ότι δεν είχα καταφέρει να δοκιμάσω το Linux Lite αν και κυκλοφορεί αρκετό καιρό τώρα. Όταν ενημερώθηκα ότι 1 Ιουνίου βγήκε η έκδοση Linux Lite 5.0, βασισμένη στο Ubuntu 20.4, το βρήκα ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Κυρίως γιατί πιστεύω και υποστηρίζω τη δυνατότητα να δίνουμε ζωή σε παλαιά μηχανήματα που μπορεί να έχουμε παροπλισμένα, ενώ μπορούν ακόμα να προσφέρουν πολλά στο οικιακό μας δίκτυο.
Διαβάζοντας τις ελάχιστες προδιαγραφές σε Hardware για το Linux Lite 5.0, όπως παρουσιάζονται στο Help Manual, θεώρησα ότι βρήκα έναν σύμμαχο.
Minimum Computer Requirements:
- 1 Ghz processor
- 768mb ram
- 8gb HDD/SD
- VGA screen capable of 1024×768 resolution
- DVD drive or USB port for the ISO image
Preferred Computer Requirements:
- 1.5 Ghz processor+
- 1Gb ram+
- 20Gb HDD/SSD+
- VGA, DVI or HDMI screen capable of 1366×768 resolution+
- DVD drive or USB port for the ISO image
Download
Το πρώτο βήμα είναι να κατεβάσουμε το iso αρχείο από την σελίδα linuxliteos
Πατάμε Free Download
Και στη συνέχεια Download 5.0 ISO
Installation
Πριν από κάθε εγκατάσταση Linux, καλό είναι να το δοκιμάζουμε με τη Δημιουργία Bootable Live USB με Persistent File. Αυτό θα μας δώσει τη δυνατότητα να το χρησιμοποιήσουμε για ένα χρονικό διάστημα, να εγκαταστήσουμε επιπλέον προγράμματα αλλά και να διατηρούμε τις αλλαγές και τα αρχεία που θα δημιουργήσουμε, χωρίς να εξαφανίζονται κάθε φορά που κάνουμε επανεκκίνηση.
Με μία τόσο ελαφριά διανομή όπως η Linux Lite 5.0, μπορεί αυτή η πρακτική να γίνει μόνιμη και να λειτουργούμε κανονικά τον παλιό υπολογιστή μας μέσα από ένα καλό USB. Αποτελεί μάλιστα ιδανική λύση αν έχουμε για παράδειγμα ένα μηχάνημα με κατεστραμμένο σκληρό δίσκο.
Ακολουθήστε λοιπόν τον οδηγό μας Linux – Εγκατάσταση Πλήρους Λειτουργικού σε Ένα USB (Persistent)
Για την ανάγκη της δοκιμής θέλησα πρώτα να χρησιμοποιήσω το VitrualBox. Όσοι θέλουν να ακολουθήσουν μπορούν να διαβάσουν το σχετικό οδηγό VirtualBox – Εύκολη Εγκατάσταση Linux Διανομών Μέσα στα Windows
Δεν θα παρουσιάσω λοιπόν όλη τη διαδικασία καθώς θα την βρείτε αναλυτικά. Θα εστιάσω μόνο σε λίγα σημεία κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης.
Δημιουργία Linux Lite VM
Τρέχουμε το VirtualBox και πατάμε New για να δημιουργήσουμε μια νέα Virtual Machine. Δίνουμε ένα αναγνωριστικό όνομα, στην περίπτωσή μας Linux Lite, και επιλέγουμε Type και Version. Πατάμε Next
Καθώς θέλω να χρησιμοποιήσω αυτή τη διανομή για αρκετά πειράματα επέλεξα να δώσω 4GB RAM. –> Next
Στη συνέχεια θα δημιουργήσουμε τον Εικονικό Σκληρό Δίσκο
–> Create
–> Next
Σε αυτή την επιλογή, αν και το Dynamically allocated έχει το προτέρημα ότι ο δίσκος προσαρμόζεται αν χρειαστεί περισσότερος χώρος, με την επιλογή Fixed Size θα κερδίσω σε ταχύτητα. –> Next
από την στιγμή που έχω συγκεκριμένο χώρο για το σκληρό δίσκο, δίνω 20GB
Θα χρειαστεί λίγη ώρα μέχρι να δημιουργηθεί ο εικονικός δίσκος…
Όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία το VirtualBox επιστρέφει στη αρχική του οθόνη. Επιλέγουμε Settings για να ορίσουμε μερικές ακόμα παραμέτρους
Στην καρτέλα Display/Screen έδωσα 128ΜΒ Video Memory, και επέλεξα Enable 3D Acceleration
Στην καρτέλα System/Processor δίνω 2 CPU. –> OK
Μας επιστρέφει στη αρχική οθόνη. Επιλέγουμε Start
Εδώ θα πρέπει να εντοπίσουμε και να επιλέξουμε το ISO αρχείο που κατεβάσαμε.
Επιλέγουμε Add
Θα το βρείτε στο Φάκελο Downloads. Μια γενική πρακτική που ακολουθώ είναι να δημιουργώ φακέλους και να ταξινομώ τα Downloads ανάλογα με το είδος και τη χρησιμότητά τους. Έτσι έχω ήδη έναν φάκελο που αρχειοθετώ τις διάφορες διανομές Linux. Από εκεί επιλέγω την τελευταία έκδοση του Linux Lite.
Είμαστε έτοιμοι. Επιλέγουμε Start
Εγκατάσταση Linux Lite 5.0
Από εδώ και πέρα η διαδικασία είναι περίπου η ίδια, είτε κάνουμε εγκατάσταση από Live USB σε κάποιο partition του υπολογιστή μας, είτε μέσα σε μία Εικονική Μηχανή. Σε περίπτωση που θέλουμε απλά να το δοκιμάσουμε ή τρέχουμε ένα Bootable Live USB με Persistent File τότε το αφήνουμε στην πρώτη επιλογή. Εγώ επέλεξα την εγκατάσταση, καθώς έιμαι ήδη σε VM.
Από εδώ και πέρα ακολουθήστε τη διαδικάσία εγκατάστασης.
Εδώ θα δώσουμε τα στοιχεία που θέλουμε για User αλλά και τον κωδικό μας. Επιλέγω Log in automatically, καθώς είμαι σε σχετικά προστατευμένο περιβάλλον μέσα σε Εικονική μηχανή. Αν κάνετε εγκατάσταση στον υπολογιστή σας, η χρήση κωδικού κατά την είσοδο είναι επιβεβλημένη.
Δοκιμή Linux Lite 5.0
Μετά την επανεκκίνηση βλέπουμε την οθόνη «Καλωσορίσματος» με πολλές χρήσιμες επιλογές. Επιλέξτε το Install Updates
Θα σας ζητήσει τον κωδικό User –> Authenticate
Πιθανότατα να χρειαστεί ένα ακόμα Reboot
Καλό είναι να κάνετε και έναν έλεγχο για Drivers, επιλέγοντας το Step 2. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το Step 3: Setting a Restore Point. Εκεί θα δείτε την υπηρεσία Timeshift, που κρατάει ένα snapshot ασφαλείας του συστήματός μας, ώστε αν κάτι πάει στραβά, να μπορούμε να το επαναφέρουμε. Στην ουσία πρόκειται για μία υπηρεσία αντίστοιχη του System Restore των Windows και Time Machine στα MacOS.(Θα αναλύσουμε αυτές τις υπηρεσίες, και σχετικά εργαλεία σε επόμενα άρθρα)
Στη συνέχεια πάμε στην κεντρική οθόνη του Linux Lite. Καθώς η ανάλυση της οθόνης στη VM δεν είναι αυτή που θα ήθελα, θα κοιτάξω στο Control Panel τις επιλογές μου
Επιλέγω Display για να δω τις δυνατότητες που έχω στην προσαρμογή της οθόνης μου.
Πολύ εύκολα, εντοπίζω δεξιά τη λίστα με τις διαθέσιμες αναλύσεις, και επιλέγω 1360χ768, κάτι που συνηθίζω όταν λειτουργώ Εικονικές μηχανές (Συχνά πάνω από μία)
Η οθόνη προσαρμόζεται στη νέα ανάλυση.
Η διαδικασία για να αλλάξω το ωραιότατο αλλά εξαιρετικά βαρετό Background είναι απλή.
Κάτω αριστερά θα βρούμε το Menu –> Settings –> Desktop
Θα επιλέξω ένα από τα διαθέσιμα Wallpaper (τι μου ήρθε να βάλω τα χιονισμένα βουνά μέσα στο καλοκαίρι μη με ρωτάτε)
Με μία ματιά το Menu δείχνει απλό και περιλαμβάνει όσα όλα θα θέλαμε να έχουμε διαθέσιμα με δύο κλικ. Υπάρχουν ήδη εγκατεστημένα αρκετά προγράμματα όπως το Libre Office, Gimp, Firefox κλπ.
Υποστήριξη Ελληνικής Γλώσσας
Ένα από τα πρώτα βήματα μας στο νέο λειτουργικό θα είναι η εγκατάσταση και υποστήριξη της Ελληνικής Γλώσσας. Menu –> Settings –> Language Support
Έχοντας εντοπίσει κατά την εγκατάσταση τη χώρα, μας έχει έτοιμη την επιλογή της ελληνικής γλώσσας. Πατάμε Install
Βλέπουμε εδώ ότι γίνεται εγκατάσταση υποστήριξης στα ελληνικά και για τα διάφορα προγράμματα, όσα τουλάχιστον έχουν πακέτα για την ελληνική γλώσσα. Εδώ προσέχουμε ακόμα μία λεπτομέρεια. Όταν ολοκληρωθεί η εγκατάσταση των πακέτων υποστήριξης για την ελληνική γλώσσα, μπορούμε να σύρουμε (Drag) τα Ελληνικά, στην κορυφή με τις εγκατεστημένες γλώσσες ακριβώς κάτω από την ένδειξη Language for Menus and windows. Εκεί θα μας ζητήσει ένα ακόμα Rebοot για να εφαρμόσει το εξελληνισμένο περιβάλλον. Όσοι το προτιμουν μπορούν να το δοκιμάσουν, λειτουργεί κανονικά χωρίς προβλήματα. Εγώ δεν το προτιμώ, έτσι αφήνω την σειρά όπως έχει.
Στην συνέχεια θα πρέπει να ενεργοποιήσουμε και το ελληνικό πληκτρολόγιο. Menu –> Settings –> Keybord
Ξεμαρκάρουμε την επιλογή Use system defaults, για να ενεργοποιηθούν οι υπόλοιπες επιλογές.
Επιλέγουμε Add στο Keyboard Layout
Επιλέγουμε το ελληνικό πληκτρολόγιο Greek
Στη συνέχεια επιλέγουμε Change layout option, για να ορίσουμε το συνδυασμό πλήκτρων που θα αλλάζει τη γλώσσα στο πληκτρολόγιο μας.
Επιλέγουμε το συνηθισμένο Alt+Shift και η διαδικασία έχει ολοκληρωθεί. Μπορούμε πλέον να αλλάζουμε τη γλώσσα από English σε Greek όποτε χρειάζεται ενώ θα δείτε ότι υπάρχει και ορθογραφικός έλεγχος και στις δύο γλώσσες
Εγκατάσταση Προγραμμάτων
Όπως σχεδόν σε όλες τις διανομές Linux, έτσι και εδώ έχουμε μία συλλογή από προγράμματα και εφαρμογές, που αν και δεν είναι εγκατεστημένες, είναι διαθέσιμες στον Software Manager της διανομής. Menu –> Lite Software
θεωρώ απαραίτητο να κάνουμε πάντα update στις πηγές, (repositories ή όπως έχει καθιερωθεί πλέον τα περίφημα ppa), των πακέτων για τα διαθέσιμα προγράμματα. Η απάντηση στην ερώτηση είναι YES
Εδώ θα βρούμε μία αρκετά χρήσιμη λίστα με διαθέσιμα προγράμματα , αρκετά από τα οποία γνωρίζετε ήδη όπως Spotify, Skype, Kodi. Επιλέγω το KODI και η εγκατάσταση γίνεται αυτόματα.
Αρκεί να το τρέξουμε με ένα κλικ στο εικονίδιο που εγκαταστάθηκε στο Desktop. Εδώ προσέχουμε βέβαια ότι δεν είναι η τελευταία έκδοση του Kodi 18.7, αλλά η v18.6 που διατίθεται από ppa του Ubuntu, που διαθέτει αυτή την έκδοση και όχι από το επίσημο ppa του Kodi. Για αυτό το ζήτημα και όλα όσα αφορούν εγκατάσταση προγραμμάτων αλλά και προσθήκη πηγών θα μιλήσουμε σε επόμενο άρθρο.
Προς το παρόν έχουμε ένα πλήρες σύστημα με όλα όσα χρειαζόμαστε καθημερινά, και χωρίς να χρησιμοποιήσουμε το Terminal. Κυρίως γιατί το terminal φοβίζει με κάποιο τρόπο αρκετούς χρήστες που έχουν συνηθίσει τα windows, και πιθανότατα δεν έχουν ποτέ χρησιμοποιήσει ένα τέτοιο εργαλείο και δεν έχουν ποτέ πληκτρολογήσει εντολές, αλλά γνωρίζουν ότι όλα γίνονται κυρίως με κλικ σε εικονίδια και εκτελέσιμα αρχεία.
Χρήσιμα Keyboard Shortcuts
- Ctrl+Alt+T – opens a terminal.
- Ctrl+Alt+Del – opens the logout dialogue.
- Ctrl+Shift+Esc – opens the Task Manager.
- Windows key – opens the Menu.
- Windows key+H – opens your home folder.
- Windows key+L – locks the screen.
- Alt+F2 – opens the Application Finder dialogue box.
- Printscreen key – opens the screenshot program.
Συμπεράσματα
Σίγουρα είναι μία πολύ απλή και εξαιρετικά ελαφριά διανομή, χωρίς να λείπει καμία από τις βασικές ανάγκες του μέσου χρήστη. Κατά τη διάρκεια της δοκιμής υπήρξαν κάποιες δυσκολίες στην εγκατάσταση σε ορισμένους υπολογιστές, κυρίως δεκαετίας και άνω. Δεν αντιμετωπίσαμε ιδιαίτερα προβλήματα σε drivers και σχεδόν όλα αναγνωρίστηκαν εύκολα. Σχεδόν όλα, καθώς η Touch Screen του περίφημου Toshiba, που παλαιότεροι αναγνώστες γνωρίζουν από προηγούμενα άρθρα, δεν λειτούργησε σωστά.
Πολύ καλό είναι το Help Manual, που θα βρείτε διαθέσιμο σε σύνδεσμο και μέσα στη διανομή.
Για να ολοκληρώσουμε τη δοκιμή θα ρίξουμε μία ματιά στους πόρους που καταναλώνει το σύστημα μας. Αρχικά χωρίς κανένα πρόγραμμα πέρα από το λειτουργικό.
Και με μία σελίδα ανοιχτή στον Firefox.
Με βάση αυτή την εικόνα η διανομή του Linux Lite 5.0 σίγουρα θα δώσει ζωή σε έναν υπολογιστή χαμηλών προδιαγραφών, όχι όμως με λιγότερο από 2GB RAM, αν θέλουμε να τρέξουμε μερικές εφαρμογές, να ανοίξουμε κάποιες σελίδες στο Browser, να διαβάσουμε τα Mail μας αλλά και να χρησιμοποιήσουμε το Libre Office.
Θα ακολουθήσουν αρκετά άρθρα παρουσίασης Linux Διανομών, πάντα στη προσπάθεια μας να φέρουμε το ελεύθερο λογισμικό πιο κοντά στους χρήστες, που δεν έχουν ακόμα δοκιμάσει κάτι πέρα από τα Windows.
Ας μην ξεχνάμε ότι όλοι μας χρησιμοποιούμε Linux καθημερινά, απλά δεν το γνωρίζουμε.
Σχετικά άρθρα:
Linux – Εγκατάσταση Πλήρους Λειτουργικού σε Ένα USB (Persistent)
VirtualBox – Εύκολη Εγκατάσταση Linux Διανομών Μέσα στα Windows
Linux – Ποια Διανομή να Διαλέξω;
